Cánh Diều_Sinh 10 Bài 13 Chu kì tế bào và nguyên phân

Chu kì tế bào là một vòng tuần hoàn các hoạt động sống xảy ra trong một tế bào từ khi tế bào được hình thành đến khi tế bào phân chia thành tế bào mới.

Chu kì tế bào gồm 2 giai đoạn chính: kỳ trung gian và quá trình nguyên phân.

Thời gian của chu kì tế bào và tốc độ phân chia ở mỗi loại tế bào là khác nhau. 

Ví dụ: – Tế bào phôi động vật chỉ mất 20 phút để hoàn thành 1 chu kì trong khi đó, 1 chu kì tế bào gan kéo dài tới 6 tháng.

II. Sinh sản của tế bào theo cơ chế nguyên phân

1. Khái niệm sinh sản của tế bào

Là quá trình các tế bào mới được tạo ra từ tế bào ban đầu, làm tăng số lượng tế bào và thay thế các tế bào chết. Điểm đặc biệt nhất là sự truyền chính xác DNA từ thế hệ này sang thế hệ khác.

2. Cơ chế sinh sản tế bào – nguyên phân

Phân chia nhân gồm 4 kì: kì đầu, kì giữa, kì sau và kì cuối, quá trình phân chia nhân thực chất là phân chia vật chất di truyền (NST) đồng đều cho 2 tế bào con.

Sau khi phân chia nhân xong, tế bào tiến hành phân chia tế bào chất, quá trình này ở tế bào thực vật và tế bào động vật có một chút khác biệt:

3. Ý nghĩa của nguyên phân

• Nguyên phân giúp duy trì ổn định vật chất tế bào qua các thế hệ tế bào, thay thế các tế bào già, chết, tổn thương, giúp cơ thể lớn lên và tái sinh các bộ phận. 

• Là hình thức sinh sản ở những loài sinh vật nhân thực đơn bào và loài sinh sản vô tính.

Ảnh chụp các tế bào thực vật nguyên phân:

Ảnh chụp các tế bào thực vật nguyên phân:

III. Ung thư và cách phòng tránh

1. Chu kì tế bào mất kiểm soát gây ung thư

2. Tình hình ung thư ở Việt Nam

Số ca ung thư mắc mới tại Việt Nam năm 2020 được IACR thống kê:

3. Phòng tránh ung thư

– Không hút thuốc lá, thuốc lào; không sử dụng rượu bia, chất kích thích …

– Có chế độ ăn uống mành mạnh, ăn nhiều rau, quả, hạn chế sử dụng chất béo, thịt đỏ, không ăn thực phẩm nấm mốc …

– Xây dựng chế độ tập luyện thể thao và nghỉ ngơi hợp lí, giữ tinh thần thoải mái, tích cực …

– Quan hệ tình dục an toàn

– Giữ môi trường sống trong lành

Sơ đồ tư duy chu kì tế bào và nguyên phân: